ABD’nin Venezuela ablukası, petrol gemilerine el konulmasıyla birlikte yeni bir aşamaya geçti. Washington, ikinci kez uluslararası sularda Venezuela petrolü taşıyan tankeri askerî operasyonla ele geçirdi. Üçüncü bir gemininse takipte olduğu dile getirildi.&nbsp;ABD Başkanı Donald Trump, Venezuela Devlet Başkanı Nicholas Maduro’yu "uyuşturucu karteli lideri" olarak tanımlıyor. Petrol ticaretini de "uyuşturucu finansmanı" olarak değerlendiriyor. Meselenin bir uyuşturucuyla mücadele meselesi olmadığını ise daha önce <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/karayip-denizinde-askeri-gerilim-tirmaniyor-catisma-ihtimali" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazmıştık</a>.&nbsp;Petrol gemilerine yapılan saldırılar gösteriyor ki bugün kartlar çok daha açık oynanıyor. Ele geçirdikleri petrolü diledikleri gibi kullanacaklarını söyleyen Trump, bir adım daha ileri atarak Venezuela petrolünün eskiden kendilerinin olduğunu&nbsp;söyleyerek açık bir şekilde başka bir ülkenin yeraltı kaynaklarında hak iddia ediyor.&nbsp;Fakat bugün yaşanan gemi kaçırmaların anlamını konuşmadan önce son dönemde yaşanları hatırlamak gerekiyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Uzun soluklu kuşatmanın son bölümü</h2>Zengin petrol kaynaklarına sahip Venezuela, Ağustos ayından bu yana ABD’nin havadan ve denizden askerî kuşatmasıyla karşı karşıya. Uçak gemileri, destroyerler, nükleer deniz altılar, bombardıman uçakları ve on binlerce askerî personelin "uyuşturucu ile mücadele" nedeniyle Venezuela açıklarına konuşlandığı belirtilirken Trump, düzenli aralıklarla Venezuela’ya yönelik askerî müdahale sinyalleri veriyor.&nbsp;Şimdiye kadar ABD, uluslararası sularda uyuşturucu taşıdığı iddiasıyla Karayip Denizi’nde ve Pasifik’te 20’nin üzerinde tekneye bombalı saldırı&nbsp;düzenlendi. Yaklaşık 100 kişinin öldürülüşüyse Venezuela, Kolombiya ve Meksika gibi bölge ülkeleri tarafından "yargısız infaz, dolayısıyla yasa dışı" olarak değerlendirildi. ABD’nin uluslararası sularda şüphelileri yargıya teslim etmeden suçluluğu kanıtlanmamış kişileri ölümle cezalandırma gibi bir hakkı bulunmadığı vurgulandı.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Petrol korsanlığı</h2>ABD Sahil Güvenliği, paylaştığı görüntülerde 20 Aralık Pazar günü helikopter çıkartmasıyla yapılan operasyonla Centuries isimli Panama bayraklı petrol tankerine el konulduğu açıkladı. BBC Verify tarafından incelenen kayıtlara göre tanker, son beş yıl içinde Panama’nın yanı sıra Yunanistan ve Liberya bayrakları altında da seyretti. Gemi, ABD Hazine Bakanlığı’nın yaptırım listesinde yer almıyor. Ay başında ABD, benzer bir saldırıyla başka bir gemiyi ele geçirmişti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan Wall Street Journal (WSJ) gazetesine isminin açıklanmaması şartıyla konuşan ABD’li yetkili, üçüncü bir gemiye "mahkeme kararıyla el konulacağını" söyledi.</li></ul>Venezuela yönetimi, ABD’nin uluslararası sularda petrol tankerlerine karşı düzenlediği saldırıları "korsanlık" olarak nitelendiriyor. Saldırıya dair konuşan Maduro, şu ifadeleri kullandı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Venezuela’nın enerji ticaretine yönelik abluka ve korsanlık, petrol ve enerji arzını etkileyecek uluslararası piyasalardaki istikrarsızlığı artıracak; Latin Amerika ve Karayipler ile dünya ekonomilerine, özellikle de en kırılgan ülkelerde ciddi zarar verecektir. Enerji bir savaş silahına ya da siyasi baskı aracına dönüştürülemez."</blockquote>Trump ise bir kez daha Maduro’yu tehdit etti. Tatilini geçirdiği Florida’da konuşan Trump, saldırıları ve petrol gemilerine el koymayı sürdüreceklerini açıkladı, "Kendisi ne isterse yapabilir. Eğer sert oynarsa bu onun sert oynayabileceği son sefer olur. Güney Amerika'da şimdiye kadar sahip olduğumuz en büyük donanmaya sahibiz"&nbsp;ifadelerini kullandı.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Venezuela petrollerinde hak iddiası</h2>El koydukları son petrol tankerinin içindeki petrolü ellerinde tutacaklarını ve bu petrolü istedikleri gibi kullanabileceklerini dile getirdi. Bir gazetecinin “Ele geçirilen 1,9 milyon varil Venezuela petrolünün ne yapılacak?” sorusunu Trump “Belki satarız, belki elimizde tutarız. Belki stratejik kaynak olarak kullanırız. Gemileri de elimizde tutacağız” şeklinde yanıtladı.Başka bir konuşmasında ABD Başkanı, "Venezuela’da kendilerine ait petrol haklarının daha önceki Başkanların döneminde ellerinden alındığını, şirketlerinin ülkeden atıldığını, şimdiyse kendilerinin olanı geri istediklerini" söyledi.&nbsp;Venezuela’nın eski Devlet Başkanı Hugo Chavez’in iktidara gelmesiyle birlikte ülkede önemli ölçüde petrol kaynağı kamulaştırılmıştı. Bu dönemin ardından ABD öncülüğünde Venezuela’ya yönelik ağır ekonomik yaptırımlar uygulandı hatta darbe girişimleri yaşandı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">BM deniz hukukuna açıkça aykırı</h2>Her ne kadar ABD kendi koyduğu yaptırım kararlarına kendi mahkemelerinden çıkartacağı kararlarla meşruiyet arasa da Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası deniz hukuku için böyle bir yasal dayanak yok.&nbsp;Vijay Prashad, yaptığı bir araştırmada bunu net bir şekilde ortaya koyuyor. BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne göre (1982) yabancı bir donanma uluslararası sularda kendi bandırasını taşımayan bir ticari gemiye çıkartma yapamaz. Sadece üç istisnai durum söz konusu olduğunda bu hak tanınıyor:&nbsp;<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bandıra ülkesi tarafından verilen izin varsa (Yani gemi Panama ya da Guyana bandıralıysa, bu ülkelerin ABD’ye yetki vermesi gerekiyor).&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BM Güvenlik Konseyi Kararnamesi varsa.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Korsanlığa, insan kaçakçılığına, köle ticaretine dair belirli kanıtlar varsa.</li></ol><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Beyaz Saray'ın gözü Latin Amerika'da</h2>ABD’nin petrol tankerlerine yönelik saldırılarında bu üç durumdan hiçbiri söz konusu değil. O hâlde sorulması gereken soru şu, Trump bu yasa dışı tutumunda nasıl ısrar edebiliyor? ABD’nin sırtını yasladığı ekonomik ve askerî hegemonyanın sınırları nerede başlayıp nerede bitiyor? "Kas gücü" gerçeğin tek parametresiyse diğer ülkelerin ellerinde ne gibi seçenekler kalıyor?&nbsp;Tarihsel olarak Latin Amerika’yı "arka bahçe" olarak gören ABD, son dönemde tüm dikkatini güneye çevirmiş durumda. Venezuela’nın yanı sıra diğer ülkelerde yaşanan değişimler, aşırı-sağa kayan hükümetler gelecek yıl yeni ve gergin bir dönemin bizi beklediğine işaret ediyor.

Spektrum

Tarihsel olarak Latin Amerika’yı "arka bahçe" olarak gören ABD, son dönemde tüm dikkatini güneye çevirmiş durumda. Venezuela’nın yanı sıra diğer ülkelerde yaşanan değişimler, aşırı-sağa kayan hükümetler gelecek yıl yeni ve gergin bir dönemin bizi beklediğine işaret ediyor.

Nicholas Maduro ile ilgili hikayeler